Interview Sieger sloot
ALSOF IEDEREEN PERMANENT IN ONTKENNING IS
Toen acteur Sieger Sloot in de voorbereiding op een voorstelling zich verdiepte in het klimaat, kon hij niet langer passief blijven toezien. Hij kwam in beweging en sloot zich aan bij Extinction Rebellion. We kennen Sieger omdat we met veel plezier met hem hebben samengewerkt. We vroegen hem of hij zijn verhaal met ons wilde delen.
Sieger: Zes jaar geleden begon het, toen ik samen met Michiel de Jong en Maria Goos een voorstelling wilde maken over de klimaatcrisis. Maria was er in eerste instantie tegen, omdat ze dacht dat niemand naar een voorstelling wilde komen met een dergelijk onderwerp, maar uiteindelijk lukte het ons om iets te maken dat niet te moralistisch was, maar persoonlijk. Een weerslag van onze zoektocht. Als voorbereiding op die voorstelling begon ik te lezen, huiveringwekkende boeken als “De onbewoonbare Aarde”. En hoe meer ik las, hoe meer ik begreep, hoe wanhopiger ik werd.
Er kwam een groot schuldgevoel. Want ik heb enorm veel gevlogen, 350.000 kilometer, dat is negen keer rond de wereld. Ik wilde daar onmiddellijk mee stoppen. Ik besloot nauwelijks meer vlees te eten, ik vond dat ik een voornamelijk plantaardig dieet moest volgen. Ik kocht geen nieuwe kleren meer, sowieso geen nieuwe dingen. Maar gaandeweg begreep ik ook dat ik vegan kon worden tot ik een ons woog, als ondertussen de grote bedrijven gewoon doorgingen met CO2 uitstoten, dan ging het niet helpen. 70% van CO2-uitstoot wereldwijd wordt veroorzaakt door honderd bedrijven. En overheden moeten die bedrijven stoppen, maar dat doen ze niet. Ik vind het onzin dat ik een half uur in de Albert Heijn etiketten moet staan lezen om een verantwoord product te kiezen. Waarom zijn niet alle producten duurzaam? Waarom verbiedt de overheid niet de verkoop van producten die geproduceerd zijn op een vervuilende manier, net zoals zij producten verbiedt die kankerverwekkend zijn? Waarom geen grenzen aan de vrije markt? De overheid moet in actie komen. En stemmen helpt niet genoeg. Ik begon erover te denken mij aan te sluiten bij Extinction Rebellion.
Wetenschappelijk gezien is het allemaal glashelder. Behalve dat we van de fossiele brandstoffen af moeten, moeten we overstappen op een plantaardig dieet. Dan zijn we van heel veel problemen af en dan kan de wereldbevolking ruimschoots gevoed worden. Alleen de politieke wil is er niet. Dus moeten we de maatschappelijke druk opvoeren. We hebben al klimaatmarsen gelopen, er zijn allerhande acties geweest binnen de lijntjes, maar die helpen niet. De CO2 uitstoot blijft stijgen, ieder jaar weer, ook in Nederland. En politici weten dat. Zelfs het Internationaal Energie Agentschap, een zeer conservatieve organisatie, heeft gezegd dat we onmiddellijk moeten stoppen met het in gebruik nemen van nieuwe oliebronnen. Maar het gebeurt niet. Alsof iedereen in permanente ontkenning is: we doen elke dag hetzelfde in de hoop dat er toch iets anders uitkomt.
Dus ik werd lid. Ik vond het een grote stap. Ik ben best een gezagsgetrouwe burger. Als een agent tegen mij zegt ‘ga daar even staan’, dan doe ik dat. Zo is mij dat geleerd. En ik vond het nogal wat om straks lichte overtredingen te begaan. Maar mijn klimaatangst was groter. Ik ben naar een actie geweest en toen dacht ik, dit heeft wél zin, al stonden er toen maar 30 man. En die aantallen zijn gegroeid: van 30, naar 50, naar 150, naar 350, toen 1000, toen 3000. De aantallen groeien exponentieel.
Kijk, Extinction Rebellion heeft niet de oplossing, al had ik daar misschien op gehoopt. Zij zegt alleen: overheid, wees eerlijk in hoe we ervoor staan. En betrek burgers bij een rechtvaardig en evenwichtig klimaatbeleid. We geloven heel sterk in een burgerberaad. Haal dit probleem weg bij de politiek en weg bij het bedrijfsleven. Geef het aan de burgers. Een referendum is onzin, daarvoor is het probleem te complex, maar een burgerberaad dat zou een goede weg zijn.
Wat ik niet verwacht had, maar wat wel gebeurde, bij Extinction Rebellion ontmoette ik ontzettend veel leuke, slimme, lieve mensen die op een hele goede manier met deze last omgaan. Want er is natuurlijk wanhoop, paniek, woede, rouw. En ook frustratie en ergernis over de buitenwacht die ons op een goedkope manier probeert weg te zetten: dat je een hypocriet bent omdat je zelf ooit het vliegtuig hebt genomen. Dat soort pogingen om je in een kwaad daglicht te stellen. Alsof wij beweren dat we heiligen zijn.
Wat we echt nodig hebben zijn politici die zich uitspreken. Kijk naar wat er bij Corona gebeurde, toen politici de bevolking toespraken en uitlegden wat er aan de hand was en waarom er ingrijpende maatregelen nodig waren. Dat werkte, er was begrip voor maatregelen die heel veel van iedereen vroegen. Dat hebben we nu ook nodig voor het klimaat.
Extinction Rebellion is een beweging die technieken heeft overgenomen van andere groepen die burgerlijke ongehoorzaamheid als actiemiddel hebben ingezet. In de 50-er jaren werden er in Nederland heel veel fietsers doodgereden door auto’s, omdat er nauwelijks fietspaden waren. En de overheid wilde niet in beweging komen. De fietsersbond heeft de mensen toen opgeroepen midden op de weg te gaan liggen met fiets en al en die oproep vond gehoor. Waardoor de overheid uiteindelijk in actie kwam. Nu heeft Nederland het dichtste netwerk van fietspaden van de hele wereld – en het aantal fietsdoden is drastisch gedaald.
Ook de manier waarop we ons voorbereiden is gestoeld op ervaringen van andere groepen. Bij aanvang van een actie delen we ons op in een groepje van vijf of zes. We beginnen dan met een check-in van vijf minuten. Hoe voel je je, hoe kijk je naar wat we gaan doen. Je leert elkaar dan kennen en weet hoe de anderen er voor staan. Je weet ook ‘die moet ik in het oog houden want die doet voor het eerst mee, daar moet ik voor zorgen, en die redt zich wel.’ Je creëert een sociaal vangnet. Na afloop heb je met je groepje dan weer een check-out, je kijkt hoe iedereen er voorstaat. Het advies is om de dag erna of twee dagen erna, een dag vrij te nemen. Want het is nogal wat, de spanning die je ervaart. Agenten zijn niet altijd de aardigste en kunnen hardhandig optreden. De dagen erna kun je ineens kapot zijn, of emotioneel worden. Er wordt goed over nagedacht hoe we op een mentaal gezonde manier kunnen omgaan met wat we doen.
Een jaar geleden ben ik begonnen met daadwerkelijk actievoeren en bij de derde keer zei een agent tegen mij ‘ha, je bent er weer’. Ik kende hem niet, maar dan weet je, de politie is aan het profileren en ik ben kennelijk in het vizier gekomen. We zijn heel precies in wat er wel kan en wat niet. We hebben juristen die ons bijstaan, we weten wat onze rechten zijn. Een weg blokkeren hoort bij het demonstratierecht. Maar ik ging twitteren over onze volgende actie en toen vond het OM dat we een grens hadden overschreden. Het zou opruiing zijn, dus dat wordt een rechtszaak. Maar het OM ging nog een stapje verder. Ze kwamen mij en een aantal anderen thuis arresteren, om zeven uur ’s morgens. Ik was toevallig weg, maar mijn vrouw schrok zich kapot, ze dacht dat ik verongelukt was. Ze was thuis met onze dochters van zeven en vier. Het was zo onnodig. Onze advocaat had twee dagen eerder al aan de politie laten weten, vraag gewoon of ze naar het politiebureau komen, dan doen ze dat. De dag erna ging ik naar het bureau en werd ik verhoord. De aanklacht tegen mij was opruiing én geweld tegen goederen, omdat ik op een tunnelwand met makkelijk te verwijderen krijtspray een oproep had geschreven. Stop fossiele subsidies. Het kan toch niet zo zijn dat wij met zo’n licht vergrijp straf krijgen, terwijl fossiele bedrijven ondertussen de planeet naar de sodemieter helpen.
Maar ze hebben zich in de voet geschoten. Het feit dat ze ons van ons bed hebben gelicht heeft ervoor gezorgd dat bij de volgende demonstratie vier keer zoveel mensen verschenen. En dat 120 organisaties zich uit solidariteit hebben aangesloten bij die demonstratie.
Afgelopen zomer is de zaak voorgekomen. De officieren van justitie maakten veel drama van het feit dat er door de blokkade van de A12 een aantal automobilisten een kwartier lang in een tunnel hadden vastgezeten. Ik stelde daar tegenover dat veel Pakistaanse boeren door overstromingen veroorzaakt door de klimaatopwarming hun hele bedrijf waren kwijtgeraakt en dat ik dat toch wel zwaarder vond wegen. Dat werd mij niet in dank afgenomen. De officier van justitie probeerde in zijn slotpleidooi karaktermoord te plegen door mij voor de voeten te werpen dat ik met mijn zus op skivakantie was geweest. Dat had ik inderdaad gedaan, voor de laatste keer, als afscheid, maar het had natuurlijk niets met de zaak te maken. En het gaf mij de gelegenheid om nog eens uit te leggen dat als we gaan wachten tot iemand zich uitspreekt die honderd procent zuiver is, wat niet kan in een maatschappij die drijft op fossiele brandstof, de planeet al lang naar de knoppen is. Al met al pakte het goed uit, want die idiote aanval van de officier van justitie en mijn reactie daarop is gefilmd en ging viral.
We werden veroordeeld wegens opruiing en kregen variërend per persoon 30 tot 60 uur taakstraf, of als je daarvoor kiest 15 tot 30 dagen hechtenis. Onze advocaten adviseerden ons om in hoger beroep te gaan – dat wilden we sowieso al, omdat een rechtszaak veel publiciteit genereert waarbij we de aandacht op de klimaatcrisis kunnen brengen – maar hen ging het erom dat de rechters hun vonnis hadden uitgesproken zonder het internationale recht erin te betrekken. Op Europees niveau is namelijk al lang besloten dat ook wegblokkades onder het demonstratierecht vallen.
Mijn klimaatangst is ondertussen veel minder groot geworden, omdat het zin lijkt te hebben wat wij doen. Anderhalve graad opwarming voorkomen gaan we waarschijnlijk niet redden, maar met elke ton CO2 minder voorkomen we onnodige doden in de toekomst. Dat verband is één op één.
Bekijk: video A12 rechtszaak: Zij vinden blijkbaar dat wij onze mond moeten houden
Geef een reactie